SELIGMAN’IN DENEYİ
Amerikalı bir psikolog olan Martin Seligman ve Steven F. Maier tarafından 1967 yılında yapılan bu deney, ‘çaresizlik öğrenilir mi?’ sorusunun cevabını bulmak için gerçekleştirilmiştir.
Deney 2 aşamada gerçekleştirilmiştir ve aşağıdaki gibi seyretmiştir. Birinci aşamada köpekler 3 gruba ayrılmış.
Birinci gruba şok verilmiştir ve kaçma imkanı tanınmamıştır.
İkinci gruptaki köpeklere de şok verilmiştir; fakat, kaçma grubu olan bu köpeklerin, deney kutusunun içine burnuyla dokunduklarında elektrik şokunu durdurabilecekleri bir düğme yerleştirilmiş ve köpekler birkaç denemeden sonra burunlarıyla düğmeye dokunup şoku durdurmayı öğrenmişlerdir.
Üçüncü grup: Kontrol grubudur. Yani herhangi bir şok uygulanmayan, yalnızca gözlemlenen köpeklerdir.
Deneyin ikinci aşamasında bütün köpeklere şok verilmiştir. Gözlemlenmek istenilen davranış köpeklerin şoktan kaçma eylemidir. Köpekler yandaki bariyerden atlayarak şoktan kaçabilmektedirler. Yani bariyerin diğer tarafı şok etkisinin yaşanmadığı bölgedir ve gözlemlenen kaçış davranışıdır. Deneyin ilk aşamasında herhangi bir şoka maruz kalmamış köpekler bariyerden atlayarak şoktan kurtulmayı öğrenmişlerdir. Ayrıca, yine deneyin ilk aşamasında “şoktan kaçılabilen koşula (ikinci gruba)” atanmış olan köpekler bariyerden atlayarak şoktan kaçınmayı öğrenebilmişlerdir.
Koşulsuz şok verilen köpekler yani birinci grup, şaşırtıcı şekilde hiçbir kaçış çabası göstermemiştir. Şokun başlamasıyla hiçbir tepki vermeden zemine yatmışlardır. Şans eseri birkaçı bariyerden atlayıp kaçsa da bu sadece 1-2 denemede böyle olmuştur. Özetle; deneyin ilk aşamasında ‘‘şoktan kaçamayan(birinci) grup’’ ikinci aşamada kendisine kaçmaları için şans verilse de kaçmak için herhangi bir girişimde bulunmamışlardır.
Köpeklerin öğrendikleri durum şoka maruz kalmanın zorunlu olduğudur. Öğrenilenin aksi bir durum olsa dahi hem insanlar hem hayvanlar bunu kabullenir ve buna ‘ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK’ denir.
Siz değerli öğrenciler,
Kaç kez denediniz, ne kadar süredir ciddi bir şekilde bu yolda ilerliyorsunuz?
Artık o hedefin gerçekleşemeyeceğini düşündüğünüz oluyor mu?
YOKSA BU SADECE ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK Mİ…?
Paylaş: